The Persian Incunables: The Convergence of Lithographic, Typographic, and Woodblock Printing

Presenter(s)

Ali Boozari

Date

January 9, 2025

چکیده سخنرانی
این ارائه به بررسی همگامی منحصر به فرد سه تکنیک متمایز چاپ، چاپ سربی، چاپ سنگی، و چاپ چوبی، می‌پردازد که در نخستین کتاب‌های چاپی فارسی یا نخستینه‌چاپ‌های ایران از سال ۱۲۳۳ قمری (۱۸۱۷ میلادی) تا ۱۲۷۵ قمری (۱۸۵۹ میلادی) مشاهده شده است. این دوره که با چاپ رساله جهادیه (تبریز، ۱۲۳۳ ق.) آغاز و با چاپ طوفان البکاء (تهران، ۱۲۷۵ ق.) به پایان می‌رسد، مرحله‌ای مهم در فرهنگ چاپ ایران به شمار می‌رود. در آغاز، صفحه‌آرایی این آثار ساده بود؛ اما با گسترش آگاهی چاپچیان و هنرمندان از امکانات فناوری چاپ، عناصر بصری پیچیده‌تری همچون سرلوح‌ها، تذهیب‌ها و تزئینات به این آثار افزوده شد. این تحولات نه تنها جلوه‌ای هنری به این آثار بخشید بلکه به تقویت جایگاه این تکنیک‌ها در نشر فارسی نیز انجامید
این ارائه با تمرکز بر عناصر بصری همچون صفحه‌آرایی، سرلوح‌ها، تزیینات، نوع حروف، تصاویر و ته‌نقش‌ها، بررسی می‌کند که چگونه چاپچیان ایرانی فناوری‌های گوناگون چاپ را با هم ترکیب کردند تا آثاری با تزئینات و تصاویر غنی خلق کنند. این مطالعه، بینشی نو درباره همکاری‌های هنری و فنی در نخستینه‌چاپ‌های فارسی ارائه می‌دهد و درک عمیق‌تری از نوآوری‌هایی که مسیر چاپ ایران را شکل داده‌اند، فراهم می‌آورد

درباره سخنران
علی بوذری، تصویرگر، پژوهشگر هنر و عضو هیات علمی دانشگاه هنر تهران است. تمرکز اصلی تحقیقات او بر هنرهای ایرانی در قرن نوزدهم است و در طول سالها، او بخش عمدهای از وقت و انرژی خود را صرف بررسی تاریخ تصویرگری در ایران و تاریخ چاپ کرده است. در این زمینه چندین کتاب و مقاله از او منتشر شده که از این میان میتوان به کتابهای ماخذشناسی چاپ سربی و سنگی (1390)، چهل طوفان، بررسی نسخههای مصور طوفانالبکاء (1391)، فهرست کتابهای چاپ سربی فارسی کتابخانه کنگره امریکا و نخستینه چاپهای ایران، کتابهای چاپ سربی دورۀ اول (1403) اشاره کرد