Menu
The Elahé Omidyar Mir-Djalali Institute of Iranian Studies
presents:
بررسی سیر تحول تاریخی نشر کتابهای فارسی چاپ سنگی در دوره پهلوی اول در دو شهر تهران و شیراز
“An Examination of the Historical Evolution of Persian Lithographic Book Publishing during the First Pahlavi Era in the Cities of Tehran and Shiraz”
(in Persian)
Dr. Torfeh Abtahi
Independent Scholar, Tehran
Thursday, March 6, 2025, 12:00 p.m. Eastern Time
Zoom Meeting Registration:
https://utoronto.zoom.us/meeting/register/tZUscumrrzosHNUsM7F1nqw4NvFz2Ia1ON9Q
After registering, you will receive a confirmation email containing information about joining the meeting.
این ارائه به بررسی تحول تاریخی نشر کتابهای فارسی چاپ سنگی در دوره پهلوی اول (۱۳۰۴–۱۳۲۰ شمسی) در دو شهر تهران و شیراز می‌پردازد و با تحلیل آماری و تاریخی، تصویر جامعی از وضعیت نشر کتابهای چاپ سنگی در این دوره در دو مرکز مهم نشر ارائه می‌دهد. روش تحقیق به‌صورت کتابخانه‌ای و میدانی بوده و اطلاعات از طریق فیش‌برداری و براساس سیاهه وارسی گردآوری شده است
در این ارائه، علاوه بر تحلیل آماری و زمانی نشر کتاب‌ها، به تحلیل موضوعی کتاب‌ها با رویکرد دیویی، مطالعه و بررسی کتابهای ترجمه شده، بررسی زبان اصلی کتابهای ترجمه شده، ناشران و بانی‌های نشر و چاپخانه‌های فعال پرداخته شده است و در کنار آن به بررسی عوامل مؤثر بر فرایند نشر، گفتمان‌های پدیدآمده در این دوران و تآثیر آن‌ها بر روند چاپ و نشر و مطالعه خرده‌نظام‌های اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و هنر پرداخته شده است
یافته‌ها نشان می‌دهد که در دوره پهلوی اول، در تهران ۴۰۷ عنوان کتاب چاپ سنگی فارسی توسط ۱۰۲ ناشر و بانی نشر در ۳۲ چاپخانه منتشر شده است که ۱۷.۱ درصد از کل کتابهای منتشرشده این دوره در تهران را شامل می‌شود. در شیراز نیز ۵۲ عنوان کتاب چاپ سنگی فارسی در ۷ چاپخانه فعال و توسط ۱۴ ناشر منتشر شده است که ۳۵.۶ درصد از کتابهای منتشرشده این دوره در این شهر را تشکیل می‌دهد
نتایج پژوهش حاکی از آن است که نشر کتابهای چاپ سنگی در دو شهر تهران و شیراز در این دوره روند ثابتی نداشته و دچار نوسانات زیادی بوده است. در تهران، بالاترین میزان نشر به سال‌های ۱۳۱۲ (۸.۴٪)، ۱۳۱۳ (۸.۱٪)، ۱۳۱۴ و ۱۳۱۶ (هرکدام ۷.۶٪) اختصاص داشته و کمترین میزان در سال‌های ۱۳۰۴ (۳.۴٪)، ۱۳۱۰ (۳.۲٪) و ۱۳۱۹ (۳.۷٪) ثبت شده است. در شیراز نیز بالاترین میزان نشر به سال‌های ۱۳۰۵، ۱۳۰۶، ۱۳۰۷ و ۱۳۱۲ اختصاص داشته است، درحالی‌که در سال‌های ۱۳۱۱ و ۱۳۱۹ هیچ کتاب چاپ سنگی فارسی در این شهر منتشر نشده است